Rzemiosło artystyczne, określane również jako sztuka użytkowa, zajmuje się wytwarzaniem przedmiotów użytkowych o wysokich walorach estetycznych.
Są to przedmioty wykonywane w warsztatach rzemieślniczych, z najlepszych materiałów, z użyciem tradycyjnych, przeważnie ręcznych, technologii, przez najlepszych mistrzów rzemiosła, w pojedynczych egzemplarzach lub w małych seriach, często na indywidualne zamówienia.
Produkty rzemiosła artystycznego to często małe dzieła sztuki. Choć są one z założenia przedmiotami użytkowymi (np. meble, serwisy stołowe, torebki) ich wartość tkwi głównie, oprócz jakości i technologii wykonania, w kunszcie artystycznym, a ceny osiągają poziom znacznie wyższy do zwykłych, fabrycznych wyrobów.
Rzemiosło artystyczne (sztuka użytkowa) jest jedną z branż zaliczanych do przemysłu kreatywnego.
Produkty rzemiosła artystycznego, jako dobra trudno dostępne i wartościowe, obecnie funkcjonują przede wszystkim na rynku towarów luksusowych.
W wykazie zawodów rzemieślniczych jest ponad 60 zawodów uznawanych za mające związek ze sztuką. Wiele z nich to obecnie tzw. zawody ginące.
Do profesji rzemiosła artystycznego zaliczamy m.in.:
- złotnictwo i jubilerstwo (biżuteria, wyroby ze złota, kamieni i innych materiałów szlachetnych),
- zegarmistrzostwo (zegary wieżowe, stolikowe, ścienne, naręczne, itp.)
- hafciarstwo (hafty na różnego rodzaju tkaninach i skórach, często z użyciem nici srebrnych i złotych, - cekinów, paciorków i kamieni szlachetnych),
- introligatorstwo (ozdobne oprawy książek, w skóry, płótna i inne materiały),
- kowalstwo artystyczne (kraty dekoracyjne, balustrady, okucia, latarnie, zamki do drzwi, itp.),
- kamieniarstwo artystyczne (tablice pamiątkowe, nagrobki, pomniki, rzeźby, elementy elewacji, itp.),
- sztukatorstwo (ozdobne elementy wnętrz i elewacji z gipsu i tynku),
- metaloplastyka (wykonywane róznymi technikami przedmioty z metali),
- brązownictwo (odlewane przedmioty ze spiżu, miedzi i mosiądzu: dzwony, działa, posągi, świeczniki, itp.),
- grawerstwo i cyzelerstwo (rycie i cyzelowanie w metalu),
- szewstwo miarowe (obuwie luksusowe na miarę),
- kaletnictwo artystyczne (artystyczna i luksusowa galanteria skórzana),
- koronkarstwo (koronki ubraniowe i do obszywania tkanin),
- tkactwo artystyczne (tkaniny dekoracyjne i ubraniowe),
- stolarstwo artystyczne (meble artystyczne i drewniane elementy ozdobne),
- pozłotnictwo (rzeźbione i pozłocone ramy do obrazów i luster, pokrywanie złotem elementów wystroju wnętrz)
- płatnerstwo (zbroje, tarcze, hełmy, miecze, szable, halabardy, itp.),
- szkło artystyczne (naczynia i ozdoby szklane, kryształy i lustra),
- witrażownictwo (witraże monumentalne, lampy witrażowe),
- ceramika artystyczna (fajans, kamionka i porcelana: naczynia, kafle i drobne przedmioty ozdobne).